古典ギリシア語単語

8件
コテンギリシアゴ
6.8千文字の記事
  • 4
  • 0pt
掲示板へ

古典ギリシア語とは、古代におけるギリシア語である。

概要

古代ギリシアのうち、古典期のアッティ方言のことをいう。古代ギリシアアテネという傾向が強いため、学習教材の古代ギリシア=だいたいこれである。

プラトンやトゥキュディデスといったギリシア古典を読むときには必須であるが、実はほかにもタキトゥスのイオニア方言やヘレニズム時代のコイネーなど様々な存在があり、必ずしも古代ギリシア=古典ギリシア語というわけではないのは注意しなければいけない。

文字体系

ギリシア文字の記事を参照してくれ。

以下ギリシア文字で行っていくがフォントの都合上気息記号や長短の区別ができないので参考程度にとどめてほしい。

あと全角になって汚く表示されていたら(本記事下部「その他」の節の表が右端ではみ出るなど)それはあなたのブラウザの設定フォントが原因だ、変更してほしい。これについての詳細もギリシア文字の記事を参照。

音韻体系

記録が多く残っているため、学者によって違う見解が見られるなどはあまりない。

母音

前舌 後舌
非円唇 円唇 非円唇 円唇
/iː/ /yː/
半狭 /eː/ /oː/
半広 /ɛː/ /ɔː/
/a/ /aː/

子音

両唇音 歯茎 軟口蓋音 門音
破裂音 /p/ /b/ /t/ /d/ /k/ /g/
有気音 /pʰ/ /tʰ/ //
/m/ /n/ ŋ
ふるえ音 [r̥] /r/
摩擦音 /s/ /z/ /h/
側面音 /l/

このうち有気音がギリシア語を特徴づけるものであり、ラテン語などギリシア語を輸入した言でも再現しようとした跡がしばしばみられている。

文法

名詞

女性名詞が属する第1(A-)変化、男性、中性名詞が属する第2(O-)変化、割と何でもありな(学習者泣かせである)第3変化の3種類の曲用がある。

…3種類といったがあれは嘘だぶっちゃけ音だの短音だのどの子音幹が語尾の前にきてるだので相当ヴァリエーションがある。

とりあえず代表させるだけさせてみるが、学習する際にはこの程度じゃすまないことを覚えておいてもらいたい。

名詞 第1変化(女性 第2変化(男性 第2変化(中性) 第3変化(あくまでも一例)
単数 ή χωρα ό ανθρωπος το δωρον ό αλς
属格 της χωρας του ανθρωπου του δωρου του αλος
与格 τη χωρα τω ανθρωπω τω δωρω τω αλι
対格 την χωραν τον ανθρωπον το δωρον τον αλα
呼格 ω χωρα ω ανθροπε ω δωρον ω αλς
双数・対・呼格 τω χωρα τω ανθρωπω τω δωρω τω αλε
双数属・与格 τοιν χωραιν τοιν ανθρωποιν τοιν δωροιν τοιν αλοιν
複数 αί χωραι οί ανθρωποι τα δωρα οί αλες
複数属格 των χωρων των ανθρωποι των δωρων των αλων
複数与格 ταις χωραις τοις ανθρωποισ τοις δωροις τοις αλσι(ν)
複数対格 τας χωρας τους ανθρωπους τα δωρα τους αλας
複数呼格 ω  χωρα ω ανθρωποι ω δωρα ω αλες

動詞

ω動詞とμι動詞の2種類が存在する。後者の方がインド・ヨーロッパ語族的に起が古く由緒あるのだが、大半の動詞が前者なので、あくまでも前者のみ解説する。もっともここで上げたのはあくまでも基本的なもので、ω動詞でも幹のあれこれでかなりヴァリエーションがあるのだが。

一応後者の代表としてコピュラ動詞(英語のbe)ειμι現在形の活用については触れておこう。

単数 双数 複数
1人称 ειμι εσμεν
2人称 ει εστον εστε
3人称 εστι(ν) εστον εισι(ν)

直接法現在形能動相

読んだまま単純に現在のことを表す。

単数 双数 複数
1人称 παιδευω παιδευομεν
2人称 παιδευεις παιδευετον παιδευετε
3人称 παιδευει παιδευετον παιδευουσι(ν)

直接法未来形能動相

読んだまま単純に未来のことを表す。

単数 双数 複数
1人称 παιδευσω παιδευσομεν
2人称 παιδευσεις παιδευσετον παιδευσετε
3人称 παιδευσει παιδευσετον παιδευσουσι(ν)

直接法未完了過去能動相

過去継続、反復、開始されたものを表す。

単数 双数 複数
1人称 επαιδευον επαιδευομεν
2人称 επαιδευες επαιδευετον επαιδευετε
3人称 επαιδευε(ν) επαιδευετην επαιδευον

直接法アオリスト能動相

いわゆる単純過去頭に加音して作る

単数 双数 複数
1人称 επαιδευσα επαιδευσαμεν
2人称 επαιδευσας επαιδευσατον επαιδευσατε
3人称 επαιδευσε(ν) επαιδευσατην επαιδευσαν

直接法現在完了能動相

読んだまま現在了。加音した前にさらに幹の最初の子音を音させるのだが、幹の最初が音や一部の子音の場合は単にεを添えるだけである。

単数 双数 複数
1人称 πεπαιδευκα πεπαιδευκαμεν
2人称 πεπαιδευκας πεπαιδευκατον πεπαιδευκατε
3人称 πεπαιδευκε(ν) πεπαιδευκατον πεπαιδευκασι(ν)

直接法過去完了能動相

読んだまま過去了。加音して音してさらに加音してしまった。

単数 双数 複数
1人称 επεπαιδευκην, -ειν
επεπαιδευκεμεν
2人称 επεπαιδευκης, -εισ
επεπαιδευκετον επεπαιδευκετε
3人称 επεπαιδευκει(ν) επεπαιδευκετην επεπαιδευκεσα(ν)

直接法現在形中・受動相

中動相とは自分に対して行う行為のことである。

単数 双数 複数
1人称 παιδευομαι παιδευομεθα
2人称 παιδευει, -η
παιδευεσθον παιδευεσθε
3人称 παιδευεται παιδευεσθον παιδευονται

直接法未来形中動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευσομαι παιδευσομεθα
2人称 παιδευσει, -η
παιδευσεσθον παιδευσεσθε
3人称 παιδευσεται παιδευσεσθον παιδευσονται

直接法未来形受動相

受動相が中動相と異なる時制の片方である。なおθηθε)の代わりにηε)を用いる第二未来受動形も存在する。

単数 双数 複数
1人称 παιδευθησομαι παιδευθησομεθα
2人称 παιδευθησει, -η
παιδευθησεσθον παιδευθησεσθε
3人称 παιδευθησεται παιδευθησεσθον παιδευθησονται

直接法未完了過去中・受動相

単数 双数 複数
1人称 επαιδευομην επαιδευομεθα
2人称 επαιδευου επαιδευεσθον επαιδευεσθε
3人称 επαιδευετο επαιδευεσθην επαιδευοντο

直接法アオリスト中動相

単数 双数 複数
1人称 επαιδευσαμην επαιδευσαμεθα
2人称 επαιδευσω επαιδευσασθον επαιδευσασθε
3人称 επαιδευσσατο επαιδευσασθην επαιδευσαντο

直接法アオリスト受動相

受動相が中動相と異なる時制の片方である。なお同じくθηθε)の代わりにηε)を用いる第二アオリスト受動形も存在する。

単数 双数 複数
1人称 επαιδευθην επαιδευθημεν
2人称 επαιδευθης επαιδευθητον επαιδευθητε
3人称 επαιδευσθη επαιδευθητην επαιδευθησαν

直接法現在完了中・受動相

単数 双数 複数
1人称 πεπαιδευμαι πεπαιδευμεθα
2人称 πεπαιδευσαι πεπαιδευσθον πεπαιδευσθε
3人称 πεπαιδευται πεπαιδευσθον πεπαιδευνται

直接法過去完了中・受動相

単数 双数 複数
1人称 επεπαιδευμην
επεπαιδευμεθα
2人称 επεπαιδευσο επεπαιδευσθον επεπαιδευσθε
3人称 επεπαιδευτο επεπαιδευσθην επεπαιδευντο

直接法未来完了中・受動相

なぜか未来了は動相には存在しない

単数 双数 複数
1人称 πεπαιδευσομαι πεπαιδευσομεθα
2人称 πεπαιδευσει πεπαιδευσεσθον πεπαιδευσεσθε
3人称 πεπαιδευσεται πεπαιδευσεσθον πεπαιδευσονται

接続法現在形能動相

接続法とはおおよそ仮想上のことを表す法である。作り方は語尾の最初が長音になると覚えればいい。

単数 双数 複数
1人称 παιδευω παιδευωμεν
2人称 παιδευης παιδευητον παιδευητε
3人称 παιδευη παιδευητον παιδευωσι(ν)

接続法現在形中・受動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευωμαι παιδευωμεθα
2人称 παιδευη
παιδευησθον παιδευησθε
3人称 παιδευηται παιδευησθον παιδευωνται

接続法アオリスト能動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευσω παιδευσωμεν
2人称 παιδευσης παιδευσητον παιδευσητε
3人称 παιδευση παιδευσητον παιδευσωσι(ν)

接続法アオリスト中動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευσωμαι παιδευσωμεθα
2人称 παιδευση
παιδευσησθον παιδευσησθε
3人称 παιδευσηται παιδευσησθον παιδευσωνται

接続法アオリスト受動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευθω παιδευθωμεν
2人称 παιδευθης παιδευθητον παιδευθητε
3人称 παιδευσθη παιδευθητον παιδευθωσι(ν)

接続法現在完了

単数 双数 複数
1人称 πεπαιδευκω πεπαιδευκωμεν
2人称 πεπαιδευκης πεπαιδευκητον πεπαιδευκητε
3人称 πεπαιδευκη πεπαιδευκητον πεπαιδευκωσι(ν)

接続法現在完了中・受動相

現在了形の分詞にειμι活用をつける、という数少ない分析的な変化をするものである。

希求法現在形能動相

読んだままだと希望を表すものだが、どちらかといえば副文で的、危惧、配慮、計画、可未来などを表すものである。

単数 双数 複数
1人称 παιδευοιμι παιδευοιμεν
2人称 παιδευοις παιδευοιτον παιδευοιτε
3人称 παιδευοι παιδευοιτην παιδευοιεν

希求法現在形中・受動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευοιμην παιδευοιμεθα
2人称 παιδευοιο παιδευοισθον παιδευοισθε
3人称 παιδευοιτο παιδευοισθην παιδευοιντο

希求法未来形能動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευσοιμι παιδευσοιμεν
2人称 παιδευσοις παιδευσοιτον παιδευσοιτε
3人称 παιδευσοι παιδευσοιτην παιδευσοιεν

希求法未来形中動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευσοιμην παιδευσοιμεθα
2人称 παιδευσοιο παιδευσοισθον παιδευσοισθε
3人称 παιδευσοιτο παιδευσοισθην παιδευσοιντο

希求法未来形受動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευθησοιμην παιδευθησοιμεθα
2人称 παιδευθησοιο παιδευθησοισθον παιδευθησοισθε
3人称 παιδευθησοιτο παιδευθησοισθην παιδευθησοιντο

希求法アオリスト能動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευσαιμι παιδευσαιμεν
2人称 παιδευσαις, -ειας
παιδευσαιτον παιδευσαιτε
3人称 παιδευσαι, -ειε(ν)
παιδευσαιτην παιδευσαιεν, -ειαν

希求法アオリスト中動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευσαιμην παιδευσαιμεθα
2人称 παιδευσαιο παιδευσαισθον παιδευσαισθε
3人称 παιδευσαιτο παιδευσαισθην παιδευσαιντο

希求法アオリスト受動相

単数 双数 複数
1人称 παιδευθειην παιδευθειημεν, -θειμεν
2人称 παιδευθειης παιδευθειητον, -θειτον
παιδευθειητε, -θειτε
3人称 παιδευσθειη παιδευθειητην, -θειτην
παιδευθειησαν, -θειεν

希求法現在完了能動相

単数 双数 複数
1人称 πεπαιδευκοιμι πεπαιδευκοιμεν
2人称 πεπαιδευκοις πεπαιδευκοιτον πεπαιδευκοιτε
3人称 πεπαιδευκοι πεπαιδευκοιτην πεπαιδευκοιεν

希求法現在完了中・受動相

接続法と同じく、分詞とειμι活用を組み合わせたものである。

希求法未来完了中・受動相

同じく未来了は動相には存在しない

単数 双数 複数
1人称 πεπαιδευσοιμην πεπαιδευσοιμεθα
2人称 πεπαιδευσοιο πεπαιδευσοισθον πεπαιδευσοισθε
3人称 πεπαιδευσοιτο πεπαιδευσοισθην πεπαιδευσοιντο

命令法現在形能動相

読んだまま命するときに使うものである

単数 双数 複数
2人称 παιδευε παιδευετον παιδευετε
3人称 παιδευετω παιδευετων παιδευοντων

命令法現在形中・受動相

単数 双数 複数
2人称 παιδευου παιδευεσθον παιδευεσθε
3人称 παιδευεσθω παιδευεσθων παιδευεσθων

命令法アオリスト能動相

単数 双数 複数
2人称 παιδευσον παιδευσατον παιδευσατε
3人称 παιδευσατω παιδευσατων παιδευσαντων

命令法アオリスト中動相

単数 双数 複数
2人称 παιδευσαι παιδευσασθον παιδευσασθε
3人称 παιδευσασθω παιδευσασθων παιδευσασθων

命令法アオリスト受動相

単数 双数 複数
2人称 παιδευθητι παιδευθητον παιδευθητε
3人称 παιδευθητω παιδευθητων παιδευθεντων

命令法現在完了能動相

単数 双数 複数
2人称 πεπαιδευκε πεπαιδευκετον πεπαιδευκετε
3人称 πεπαιδευκετω πεπαιδευκετων πεπαιδευκετωσαν

命令法現在完了中・受動相

単数 双数 複数
2人称 πεπαιδευσο πεπαιδευσθον πεπαιδευσθε
3人称 πεπαιδευσθω πεπαιδευσθων πεπαιδευσθων

その他

もちろん分詞は男女中のそれぞれの性に活用するぞ。

不定法( 不定法(中) 不定法(受) 分詞( 分詞(中) 分詞(受)
現在 παιδευειν παιδευεσθαι παιδευων παιδευομενος
未来形 παιδευσειν παιδευσεσθαι παιδευθησεσθαι παιδευσων παιδευσομενος παιδευθησεσθαι
オリスト παιδευσαι παιδευσασθαι παιδευθηναι παιδευσας παιδευσαμενος παιδευθεις
現在 πεπαιδευκεναι πεπαιδευσθαι πεπαιδευκως πεπαιδευμενος
未来 πεπαιδευσσθαι πεπαιδευσεσθαι πεπαιδευμενος πεπαιδευσομενος

関連動画

関連商品

関連項目

【スポンサーリンク】

  • 4
  • 0pt
記事編集 編集履歴を閲覧

ニコニ広告で宣伝された記事

中谷育 (単) 記事と一緒に動画もおすすめ!
提供: クジャクニティ
もっと見る

この記事の掲示板に最近描かれたお絵カキコ

お絵カキコがありません

この記事の掲示板に最近投稿されたピコカキコ

ピコカキコがありません

古典ギリシア語

1 ななしのよっしん
2017/11/29(水) 22:53:01 ID: gOssB0I7JW
第一変化のχώρα音がすべて短くなってるな
👍
高評価
0
👎
低評価
0
2 ななしのよっしん
2019/04/01(月) 01:07:32 ID: q4wYKX4Qx3
記事作成乙です
他のειμιとかの活用形も載せてくれると嬉しいです。

実際ギリシャ語は統論が簡単だから悩まなくていいのは嬉しい。
👍
高評価
0
👎
低評価
0
3 ななしのよっしん
2021/09/06(月) 09:54:01 ID: Kl0jgIwWxT
現在履修中の民だが曲用活用ラテン語よりバリエーション豊か(特に第三変化名詞)なのは確か
でも一番キツいのは、シンタックスの自由度の為に曲用活用(形容詞なら性も!)を駆使して表現を豊かにしてる点だわ
雑な直訳で理解可な文章を作れない
👍
高評価
0
👎
低評価
0